Co to jest i na czym polega darowizna?

Wielu z nas słyszało o darowiźnie, lecz nie każdy wie, co kryje się pod tym pojęciem. Czym ona dokładnie jest? Na czym polega darowizna i czy podlega ona opodatkowaniu?

Darowizna – definicja

Darowizną nazywamy rodzaj umowy prawa cywilnego, która może być zawarta między dwiema stronami: darczyńcą a obdarowanym. Podstawą do jej utworzenia są przepisy art. 888 – art. 902 Kodeksu Cywilnego. Sporządzana przez notariusza umowa ma na celu doprowadzenie do nieodpłatnego wzbogacenia się obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. 
Bardzo często sporządza się umowę darowizny, by zgodnie z prawem przekazać drugiej stronie wszelkiego rodzaju dobra materialne lub prawa majątkowe. Przedmiotem może być także rzecz o niewielkiej wartości pieniężnej, ale o wysokiej wartości symbolicznej dla obu stron umowy.

Jak przekazać darowiznę?

Postępowanie dotyczące zawarcia umowy darowizny powinno być zależne od rodzaju przekazywanego dobra. W przypadku nieruchomości musi ona zostać sporządzona w formie aktu notarialnego w obecności obu stron. Należy w tym samym czasie przekazać jej księgę wieczystą i wykonać w niej wpis. Darowizny nieruchomości nie musimy zgłaszać do urzędu skarbowego – zrobi to za nas kancelaria notarialna​, w której została ona zawarta.
Darowizna pieniężna nie musi zostać zawarta jako umowa notarialna, lecz wtedy to na nas ciąży odpowiedzialność za zgłoszenie jej do urzędu skarbowego. Mimo braku obowiązku formalizowania jej warto to zrobić – zyskamy pewność jej prawidłowości i unikniemy wszelkich nieścisłości.
Podobnie jest z darowizną przedmiotów wartościowych. Powinniśmy sporządzić akt notarialny, lecz będzie ona także uznawana bez niego za ważną w przypadku praktycznego spełnienia jej warunków – np. obiecana biżuteria czy samochód faktycznie przejdzie w nasze posiadanie.

Czy darowizna zwolniona jest z podatku?

Tak, ale tylko ta, która jest zawarta w najbliższej rodzinie i nie przekracza wartości dozwolonej kwoty pieniężnej. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadku i darowizn zakłada, że całkowicie zwolnieni z opodatkowania są tylko małżonkowie, zstępni (np. wnuk, dziecko), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierbowie, rodzeństwo i ojczym lub macocha. Obowiązuje to ich nawet po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku (9637 zł), a jedyne, co muszą zrobić, to zgłosić otrzymaną darowiznę właściwemu urzędowi skarbowemu.